Rusiya Ukraynada uduzduğu halda onu hansı senarilər gözləyir?

Rusiyanın Ukraynaya hərbi hücumu gözlənilən effekti vermədi. Məsələ budur ki, Rusiyanın Kiyevi tutmaq kimi ildırım sürətli planı boşa çıxdı. Ukrayna Qərbin dəstəyi ilə müasir silahlarla təchiz olundu və bu proses bu gün də davam edir. Ukrayna geniş əraziləri Rusiya işğalından azad etdi. Rusiyanın Ukraynada uğursuzluğunun bir çox səbəbləri vardır. Rusiyada avtoritar rejimin hökm sürməsinin yaratdığı korrupsiya sistemi orduda da özünü açıq şəkildə göstərdi. Rusiyda siyasi elita ilə hərbi elita arasında birliyin olmaması, rus ordusunda daha çox köhnə silahlardan istifadə edilməsi, orduda baş verən özbaşınalıq, orduya təlim görməmiş gənc əsgərlərin cəlb olunması kimi səbəbləri demək olar. Rusiya hökuməti etnik cəhətdən rus olmayan əsgərləri müharibəyə aparır. Bu da bir fakt olaraq qalır.

Ukraynadakı məğlubiyyətin ardından Rusiyada nələrin baş verə biləcəyi ilə bağlı müxtəlif ssenarilər var. Çox güman ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin vəzifədən getməsi, bunun ardınca müharibə səylərini davam etdirmək və mövcud siyasi iyerarxiyanı məhv etmək istəyən ifrat sağçı millətçilər, sistemdə pay sahibi olan avtoritar mühafizəkarlar və mühafizəkarlar arasında şiddətli hakimiyyət mübarizəsi baş verə bilər. Bildiyimiz kimi Rusiyada oliqarxlar da sayca çoxluq təşkil edir. Belə bir məqamda oliqarxlar da hakimiyyət uğrunda mübarizəyə qoşula bilər.
Müharibəyə son qoymağa və Rusiyanı islahat etməyə sadiq olan yenidən canlanan yarı demokratik hərəkat. Kimin qalib gələcəyini bilmirik, lakin əminliklə proqnozlaşdıra bilərik ki, hakimiyyət mübarizəsi rejimi zəiflədəcək və Rusiyanı müharibə səylərindən qalan şeylərdən yayındıracaq. Öz növbəsində, zəifləmiş bir rejim, uğursuz iqtisadiyyatla birlikdə, narazı rusları küçələrə, bəlkə də silahla, və Rusiya Federasiyasına daxil olan bəzi qeyri-rus siyasi vahidlərini daha çox özünü idarə etməyə təşviq etmək; aparıcı namizədlər Tatarıstan, Başqırdıstan, Çeçenistan, Dağıstan və Saxadır. SSRİ dağılanda milli-etnik zəmində lokal müharibələr oldu. Cənubi Osetiya, Abxaziya, Dnestryanı, Dağlıq Qarabağ münaqişələri baş verdi. Çeçenistan müharibəsi ilə Rusiya daha çox silkələndi. ABŞ-ın keçmiş dövlət katibi və diplomatı Henri Kissincer “Rusiyanın dağılması və ya onun strateji siyasət qabiliyyətinin məhv edilməsi onun 11 saat qurşağını əhatə edən ərazisini mübahisəli vakuuma çevirə biləcəyini” iddia edib. Henri Kissicer Rusiyanın zəifləməsinin qarşısının alınmasının tərəfdarıdır. Çünki burada Çin amili ortaya çıxır. Çinin güclənməsi ABŞ-ın maraqlarına ziddir. Lakin, Çinin güclənməsinin qarşısını almaq hal-hazırda qeyri mümkündür.
Göstərdiyim bu senarilər Rusiyanın Ukraynada uduzacağı halda baş verə bilər. ABŞ və Böyük Britaniya müharibənin uzanmasının tərafdarıdırlar. Bununla Rusiyanın resurslarını azaltmaq və Putinin siyasi hakimiyyətini zəiflətmək istəyirlər. Maraqlıdır, görəsən Putin ikinci Qarbaçov olacaq mı?

AJM politoloq

RüstəmTağızadə