İranın Azərbaycana qarşı apardığı siyasət

İranın daxilində sentyabrın ortalarında baş verən daxili iğtişaşların miqyası getdikcə böyüyür.

İran Azərbaycanın cənub sərhədlərində hərbi təlimlər keçirdi. Araz çayını tanklarla keçməklə hədələyən İran dövləti Azərbaycana qarşı məkrli siyasətini davam etdirir. İkinci Qarabağ Müharibəsindən əvvəl Tehran Ermənistanla sərhədindən xüsusi narahat deyildi. Müharibədən sonra İranın əsas narahatçılığı Azərbaycanın Zəngəzur dəhlizini güc yolu ilə reallaşdırmaq ümidinə çevrildi ki, İranla Ermənistan arasında 40 km-lik sərhəd pozula və ya bloklana bilər. İranın dediyinə görə 2020-ci il Qarabağ atəşkəs sazişinin doqquzuncu bəndinin icrasına etirazı yoxdur, o cümlədən Azərbaycanın Naxçıvana rabitəyə çıxışı var. Son üç onillikdə Bakı ilə bu region arasında rabitə ancaq İran vasitəsilə həyata keçirilirdi.

Tehran bu tənzimləməyə etiraz etməsə də, Qafqazda beynəlxalq sərhədlərin dəyişdirilməsinə, İran-Ermənistan sərhədinin bağlanmasına və Ermənistanla Azərbaycan arasında sülhün olmasına ehtimalına qəti şəkildə qarşı çıxır. Bir neçə səbəb İranın Ermənistanla sərhədinin mümkün blokadası və ya məhv edilməsi ilə bağlı narahatlığını göstərir. İran həm də Qafqaza gedən quru yolu kimi özünün ən mühüm tranzit marşrutlarından birini itirəcək. Gürcüstana çatan İran və Ermənistan Fars körfəzi-Qara dəniz dəhlizinin əsas hissəsini təşkil edir.

Son 2 ay ərzində İranın Azərbaycana qarşı apardığı qaralama İranın dövlət kanallarında açıq şəkildə özünü göstərir. İran artıq Azərbaycana qarşı qırmızı xətləri keçib. Sentyabrın ortalarında İranda daxili iğtişaşlar kütləvi xarakter alıb. İran daxildəki iğtişaşları yatırmaqda çətinlik çəkir. Bir tərəfdən Azərbaycana qarşı hədə kompaniyalarını davam etdirir, digər tərəfdən isə Səudiyyə Ərəbistanının neft mədənlərini vurmaqla hədələyir. Terror təşkilatlarını maliyyələşdirən İran Yaxın Şərq regionu üçün təhlükə mənbəyidir. İsrailə və Azərbaycana qarşı siyasət aparan İranın ordusu da müasir standartlara cavab vermir. İran dronları Ukraynada özünü doğrultmadı.

Dünəndən etibarən Xüsusi təyinatlılar tərəfindən cənub sərhədlərində şərti düşmənin dərinliyində müxtəlif kəşfiyyat tapşırıqları və xüsusi əməliyyatlar yerinə yetirilib. Aviasiya və artilleriya vasitələrinin, eləcə də zərbə dronlarının dəstəyi ilə təyin edilən həddin və məntəqələrin nəzarətə götürülməsi üzrə fəaliyyətlər icra edilib. Bu hərbi təlimlər İrana layiqli cavabdır.

Rüstəm Tağızadə