Husilər və Yaxın Şərq - Rüstəm Tağızadə

Husilər kimdir: Husilər , qurucuları Hüseyn Bədrəddin əl-Hutinin adını daşıyan və şiə İslamın Zeydi qolunu təmsil edən Yəmən milis qrupudur. Onlar 1980-ci illərdə Səudiyyə Ərəbistanının Yəməndəki dini təsirinə qarşı çıxıblar. Təxminən 20,000 döyüşçüsü olan və rəsmi adı Ənsar Allah olan qrup, ölkənin qərbinin böyük hissəsini idarə edir və Qırmızı dəniz sahillərinə nəzarət edir.
Dünyanın ən sıx yük daşıma kanallarından biri olan Qırmızı dəniz, Avropanı Asiya və Şərqi Afrika ilə birləşdirən ən əhəmiyyətli su yolu olan Süveyş kanalının cənubunda yerləşir. Yəmən dənizin cənub-şərq sahilində, Ədən körfəzi ilə qovuşduğu yerdə yerləşir.
Husilərin 2023-cü il oktyabrın 7-də Fələstinli Həmas qruplaşmasının Qəzza ətrafındakı ərazilərə vəhşicəsinə hücumunun ardınca İsrailin fələstinlilərə qarşı sarsıdıcı hücumlarına qarşı çıxmaq olduğunu bildirən Husilər. Qeyd edək ki, Husilərin Qırmızı dənizdə ilk pilotsuz uçan aparatı və raket hücumları oktyabrın 9-da baş verib. Oktyabr, Qəzzanın Əl-Əhli xəstəxanasında çoxlu fələstinlinin öldüyü partlayışdan cəmi iki gün sonra - müxtəlif mənbələr 100 ilə 500 arasında ölü olduğunu bildirir və partlayışın mənşəyi mübahisəlidir - o vaxt çoxlarının səbəb olduğunu güman etdiyi yanan məsələ İsrailin hücumu. Husilərin özünü lider elan edən Əbdülməlik əl-Husi hətta ABŞ-ın birbaşa müdaxiləsi halında Qəzza münaqişəsinə pilotsuz təyyarələr və raketlərlə birbaşa müdaxilə edəcəyini bildirib. Noyabrın 19-da yaraqlılar vertolyotla Yapon şirkəti tərəfindən icarəyə götürülmüş və israilli iş adamı ilə əlaqəsi olan avtomobil daşıyıcısını ələ keçirmək üçün ekipajı oğurlayanda vəziyyət gərginləşib. Husilər, İsrail və ya onun müttəfiqləri ilə əlaqəli olduğunu düşündükləri bütün gəmilərin “silahlı qüvvələr üçün qanuni hədəfə çevriləcəyini” söylədi.
Alman tədqiqat təşkilatı olan Kiel Dünya İqtisadiyyatı İnstitutunun məlumatına görə, Husilərin ticarət gəmilərinə hücum etməyə başladığı üç ay ərzində Çin və Şimali Avropa arasında standart 40 futluq (təxminən 60 kq) konteynerin daşınmasının qiyməti iki dəfədən çox artaraq 1500 dollardan 4000 dollara çatıb.
Baş verən hadisələr fonunda hansı prosesləri gözləmək olar. İranın proksi qüvvələri olan Husilərə cavab gecikmədi Böyük Britaniya və ABŞ Husilərin əsas obyektlərinə yanvarın 11-də zərbələr endirdilər. Bu zərbələr hələki davamlı olmasa da Anqolo Saks İttifaqı dənizlərdə hegemonluğunu göstərmiş oldu. Fikrimcə ABŞ-ın bu hərbi əməliyyatlarda məqsədi Husiləri tam məbluğ etmək deyil, ancaq bu hücumların arrxasında İrana xəbərdarlıq da vardır. ABŞ hımçinin bu hücumlarla İsrailin yanında olduğunu göstərmiş oldu.
Hadisələrin bu istiqamətdə davam etməsi Yaxın Şərqdə gedən müharibə ilə əlaqadardır. 2024-cü il münaqişələr ili olacağı kimi görünür.